معرفی کامل تو هم رفتگی ( انواژیناسیون) در حیوانات خانگی :
مرور کلی
- توهم رفتگی روده یکی از اختلالات شایع دستگاه گوارشی دام های کوچک است که بخشی از روده وارد بخش دیگری می شود و ممکن است زندگی حیوان را به خطر بیندازد.
- در تعریف دیگر می توان گفت تو هم رفتگی اختلالی است که طی آن بخشی کوچک از لوله ی گوارش به داخل بخش بزرگتر آن وارد می شود.
- این بیماری در هر گونه ای می تواند اتفاق می افتد با این وجود بیشترین گزارشات مرتبط با سگ ها می باشد.
- در اختلال تو هم رفتگی اغلب بخش پروگزیمال روده ای به بخش های دیگر دیستال وارد می شود.
- در نتیجه ی التهاب ، تغییر ناگهانی قطر روده و اسپاسم روده ای ایجاد می شود.
- وجود اجسام خارجی ، اسهال و انگل ها از عوامل اصلی التهاب و اسپاسم روده ای به شمار می روند که در نهایت به اختلال تو هم رفتگی منجر می شود.
- تغییرات قطر روده در محل اتصال ایلئو سکوم اتفاق می افتد.
- این بیماری در گربه ها به ندرت اتفاق می افتد.
- این بیماری تحت عنوان تلسکوپینگ روده ای نیز شناخته می شود.
- تو هم فرو رفتگی ممکن است در ارتباط با معده و مری نیز اتفاق بیفتد. تو هم رفتگی معده ای – مری ( GEI ) ، قرار گرفتن تمامی یا بخشی از معده در مری است که نسبتا نادر است و اختلالی خود ترمیمی است. علت تو هم رفتگی معده ای – مری نامشخص است.
- تو هم رفتگی لوله ی گوارش به ندرت معده را درگیر می کند این در حالی است که در تهی روده و بخش پروگزیمال ایلئوم و محل اتصال ایلئو سکو کولیک شایع است.
- با توجه به موقعیت آن در لول هی گوارشی به گاسترو ازوفاژیال ، پیلورو گاستریک ، انترو انتریک ، انترو کولیک و کولو کولیک دسته بندی می شود.
- پیلورو گاستریک یک نوع تو هم رفتگی رترو گراد است که در دام های کوچک کمتر شایع است.
- ایلئو کولیک که جزو انترو کولیک ها است ، شایع ترین نوع تو هم رفتگی است که با تحرک زیاد روده ، انتریت یا پاراتیسم مرتبط است.
- تو هم رفتگی می تواند در هر قسمت لوله ی گوارش اتفاق بیفتد با این وجود تو هم رفتگی ایلئو کولیک شایع ترین فرم آن است.
- تو هم رفتگی ناحیه ی سکوم به چهار دسته تقسیم بندی می شود که عبارت اند از سکو سکال ، سکو کولیک ، ایلئو سکال ، ایلئو سکو کولیک.
- تو هم رفتگی سکو کولیک که جزو کولو کولیک ها است در گربه ها نادر و در سگ ها غیر معمول است.
- انگل های داخلی دستگاه گوارش ، عوامل عفونی ( ویروسی ) ، انتریت ویروسی ، التهاب معده ای – روده ، نئوپلازی و جراحی های قلبی – شکمی می توانند از فاکتور های مستعد کننده ی این بیماری به حساب بیایند.
- بیهوشی ، وجود اجسام خارجی ، جراحت و آماس دیواره ی روده و رژیم غذایی نامناسب می تواند علت بیماری باشد.
- علت بیماری در برخی موارد نامشخص است.
- احتمال وقوع مجدد بیماری نسبتا بالا است.
- این بیماری در گربه ها و سگ های جوان بیشتر اتفاق می افتد. البته در هر سنی قابل مشاهده است.
- این بیماری تحت تاثیر جنسیت قرار ندارد.
- اگر چه در هر نژادی ممکن است اتفاق بیفتد ، اما برخی از نژاد ها از قبیل ژرمن شپرد بیشتر مستعد این بیماری هستند.
- تو هم رفتگی ممکن است منجر به انسداد روده ای ، گرفتگی مخاطی یا انفارکتوس شود. البته به طول تو هم رفتگی و اندازه ی حلقه های روده ای بستگی دارد.
- تو هم رفتگی به عنوان عامل شایع انسداد روده ای در دام های کوچک شناسایی شده است.
علائم بالینی و پاتولوژیکی
- علائم بالینی به مدت و موقعیت تو هم رفتگی بستگی دارد.
- علائم بالینی بیماری غیر اختصاصی هستند که ممکن است در برخی دیگر از بیماری های دستگاه گوارش دیده شوند.
- استفراغ ، اسهال ( یا اسهال خونی و خلط مانند ) ، کاهش دفع مدفوع ، بی اشتهایی ، کاهش وزن ، تنسموس ، درد شکمی ، آماس و تورم شکم ، بی حالی ، توده های شکمی قابل لمس و خون در مدفوع از علائم بالینی مشهود در این بیماری به شمار می روند.
- تب ، اختلالات تنفسی در برخی مواقع ، تنگی نفس ، احساس ناراحتی ، تاکی کاردی ، افزایش دمای رکتوم و مرگ ناگهانی از دیگر علائم بالینی این بیماری به شمار می روند.
- فیبرینی شدن سطوح مخاطی و سروزی ، پرخونی شدید ناحیه ی درگیر ، انتریت حاد ، خون ریزی ، بزرگ شدن گره های لنفی مزنتریک ، نکروز ایسکمیک ، دهیدراسیون ، تغییر سطح پروتئین خون ، کاهش آلبومین ، افزایش گلوبولین ، تورم دیواره ی روده ، ایسکمی و آدماتوز از علائم پاتولوژیکی مرتبط با این بیماری است.
- بزرگ شدگی غدد بزاقی و رنگ پریدگی غشاء های مخاطی گزارش شده است.
- آنمی در نتیجه ی سطوح پایین هموگلوبین ، لکوسیتوز ، نوتروفیلی و لنفو سیتوپنی اتفاق می افتد.
- اختلال در تعادل الکترولیت ها و اسید و باز.
تشخیص
- تشخیص بیماری در مراحل اولیه دشوار است.
- تشخیص احتمالی بیماری براساس علائم بالینی و تاریخچه بیماری صورت می گیرد.
- تشخیص بیماری به مدت بیماری ، شدت آن ، منطقه ی تحت تاثیر و بیماری های سیستمیک همزمان بستگی دارد.
- لمس توده های شکمی.
- تصویر برداری شکمی از جمله رادیو گرافی و اولترا سونو گرافی.
- تشخیص براساس یافته های هیستو پاتولوژیکی و نکروسکوپی ضایعات.
- انجام تست های آزمایشگاهی و بررسی اختلالات خون از جمله نوتروفیلی ، افزایش آمیلاز و کاهش پتاسیم ، کلرید و سدیم.
- رادیو گرافی و اولترا سونو گرافی به تشخیص قطعی بیماری کمک می کند.
- تومور گرافی و آندوسکوپی.
درمان
- این بیماری ممکن است بصورت خود به خودی درمان شود.
- در برخی موارد ، ماساژ شکمی می تواند علائم بالینی را کاهش دهد.
- در صورتی که علت بیماری مشخص باشد ، در نخستین مرحله باید حذف شود و سپس بیماری را درمان کرد.
- مایع درمانی
- دارو درمانی به کمک دارو های تسکین دهنده درد.
- الکترولیت درمانی.
- جراحی ( بخش بری و آناستاموز ) هم در برخی موارد ضروری واقع می شود. شایان ذکر است ۸۰-۳۵ درصد حیوانات مبتلا به این بیماری ، پس از عمل جراحی زنده می مانند.
- انتروتومی برای پیشگیری از تو هم رفتگی پر اهمیت است.
- در صورتی که روده آسیب دیده باشد ، بافت آسیب دیده باید حذف شود و این کار از طریق جراحی انجام می گیرد.