ویروس نقص ایمنی گربه (FIV) یا ایدز گربه :
ایدز یکی از علل شایع مرگ و میر در گربه ها به شمار می رود که در این مقاله به معرفی کلی آن، علایم بالینی، روش های تشخیصی و درمانی آن می پردازیم. این دو ویروس شباهت زیادی به هم دارند. عامل بیماری FIV یک رناویروس فاقد پوشش به نام لنتی ویروس از خانواده ی رتروویریده است. این ویروس منجر به سرکوب مغز استخوان و نقص ایمنی می شود. برعکس FeLV، FIV ویروسی است که گربه ها توانایی مقابله با آن را ندارند. این عفونت کشنده یک بیماری همیشگی است. این بیماری که در گربه های اهلی و تعداد کمی از گربه های وحشی دیده می شود، دوره ی کمون آن به مدت ماه ها یا حتی سال ها طول می کشد. ویروس عامل این بیماری یک ویروس ناپایدار است و در محیط فقط به مدت چند ساعت زنده می ماند. ویروس این بیماری به طور معمول از طریق بزاق و زخم ناشی از گزیدگی منتقل می شود. وقتی برای بار اول ویروس وارد بدن می شود، در لنفوسیت های T تکثیر پیدا می کند و به سایر گلبول های سفید، گره های لنفاوی، غدد بزاقی و بافت های سیستم عصبی مرکزی گسترش پیدا می کند. انتقال بیماری از مادر به بچه گربه ها نادر بوده، اما امکان پذیر است. انتقال می تواند از طریق جفت و هنگام شیر دادن از مادر به جنین منتقل شود. انتقال بیماری از طریق فومیت ها بعید به نظر می رسد. گربه های مبتلا به این بیماری در طول زندگی خود به عنوان ناقل بیماری به شمار می روند. گربه های نر مسن، گربه های وحشی و گربه هایی که در بیرون از خانه نگهداری می شوند، در خطر ابتلای بیشتری قرار دارند. بهترین راه پیشگیری از بیماری، نگهداری گربه ها در داخل خانه و به دور از گربه های بیمار است. قبل از آوردن گربه های جدید به مکان های نگهداری یا پرورشی، صاحبان باید از سالم بودن آن ها اطمینان حاصل کنند. برای این کار بهتر است که تست های تشخیصی آزمایشگاهی انجام بگیرد.
علایم بالینی ویروس نقص ایمنی گربه (FIV) یا ایدز گربه :
- این بیماری دارای سه مرحله است که بسته به مرحله ی بیماری، علایم بالینی متفاوتی را بروز می دهند.
- فاز حاد بیماری 6-4 هفته بعد از قرارگیری در معرض ویروس بروز پیدا می کند. علایم این مرحله شامل لنفادنوپاتی، عفونت های باکتریایی (اغلب در پوست یا دستگاه گوارش)، تب، کاهش تعداد لنفوسیت ها و نوتروفیل ها است. در طول این مرحله، ویروس از طریق لنفوسیت های T به همه ی گره های لنفی گسترش پیدا می کند.
- در فاز نهفته ی بیماری، علایم اولیه در بسیاری از گربه ها بهبود پیدا می کند. این گربه ها سالم به نظر می رسند، هرچند امکان لنفادنوپاتی دائمی وجود دارد. این مرحله می تواند ماه ها یا سال ها طول بکشد.
- فاز مزمن بیماری با سرکوب شدید سیستم ایمنی مرتبط می باشد که منجر به عفونت های ثانویه دستگاه تنفس، مجاری ادراری، دستگاه گوارش و پوست می شود. علایم بالینی شامل التهاب لثه، التهاب محوطه دهان، اسهال، ضعف، لاغری و کم خونی است.
- آنسفالوپاتی می تواند در بیماران FIV (به ویژه در بچه گربه ها) بروز پیدا کند. علایم مربوط به سیستم عصبی مرکزی شامل تشنج، چرخیدن، قدم زدن با حالت اضطراب و رفتار تهاجمی است.
- همچنین عفونت FIV ممکن است به اختلال عملکردی چشمی منجر شود. علایمی ازجمله التهاب بخش قدامی عنبیه، خون ریزی، تحلیل شبکیه و گلوکوم نیز ممکن است بروز پیدا کند.
تشخیص ویروس نقص ایمنی گربه (FIV) یا ایدز گربه :
- علایم بالینی، معاینه ی دامپزشکی، تاریخچه، تست های تشخیصی هماتولوژیکی و سرولوژیکی ممکن است به تشخیص بیماری کمک کنند، ولی هیچ کدام قطعی نیستند (جدول 2-3 را مشاهده کنید).
- الایزا تست معمول برای تشخیص این بیماری به شمار می رود. معایب این روش مربوط به آنتی بادی ها است. ممکن است در بچه گربه های متولد شده از مادران آلوده و گربه های واکسینه شده، مثبت کاذب دیده شود. بچه گربه های مثبت بعد از ناپدید شدن آنتی بادی های مادری در گردش خون باید دوباره مورد آزمایش قرار بگیرند.
- تست های آزمایشگاهی مرجع برای این بیماری شامل IFA، PCR و وسترن بلات هستند.
- بعد از آلودگی اولیه، 12 هفته طول می کشد تا آنتی بادی ها شکل بگیرند، بنابراین گربه های منفی 60 روز بعد از نتیجه ی منفی آزمایش باید دوباره مورد آزمایش قرار بگیرند.
- نتیجه ی آزمایش در گربه هایی که فرم بسیار پیشرفته ی بیماری را دارند، ممکن است منفی باشد که علت آن عدم شکل گیری آنتی بادی است.
درمان ویروس نقص ایمنی گربه (FIV) یا ایدز گربه :
- هیچ درمانی برای گربه های مبتلا به FIV وجود ندارد.
- درمان این بیماران با هدف تقویت سیستم ایمنی انجام می گیرد. گربه های آلوده باید به دور از استرس و در داخل خانه نگهداری شوند و با غذاهای سالم تغذیه شوند. لازم است که گربه های مثبت باید عقیم یا اخته شوند و برنامه های واکسیناسیون مناسب باید ادامه یابند. عفونت های ثانویه باید به دقت کنترل و نظارت شوند و ممکن است نیاز به آنتی بیوتیک درمانی نیز باشد. معاینه دامپزشکی به همراه تست های آزمایشگاهی معمول، حداقل دو بار در سال باید انجام بگیرد.
- اخیرا شواهدی مبنی بر تاثیر مثبت دارو های ضد ویروسی بر بهبود این بیماری گزارش شده است.
- در موارد شدید استوماتیت ممکن است کشیدن همه ی دندان ها لازم شود.