بیماری ایدز پرندگان یا PBFD
بیماری ایدز پرندگان یا PBFD با نام کامل (Psittacine Beak and Feather Disease) نوعی بیماری ویروسی است که توسط یک ویروس از خانواده سیرکو ویروس ها (Circovirus) ایجاد می شود. این بیماری اولین بار در کشور استرالیا و در سال 1975 توسط دامپزشکان استرالیایی کشف و نام گذاری شد.
این ویروس به گونه ایست که مستقیما روی DNA پرندگان تاثیر میگذارد. به همین منظور وقتی DNA پرندگان درگیر این ویروس میشود، سیستم ایمنی آنها به شدت کاهش میابد، در نتیجه پرنده در برابر بیماری های عفونی تضعیف شده و به شدت تحت تاثیر قرار میگیرد.
در ادامه این بیماری باعث میشود که سلول های تولید کننده پر و منقار پرندگان از کار بیفتد که همین موضوع باعث ایجاد ناهنجاری بسیار زیادی را در پر و منقار خود تجربه کند، از علائم این ناهنجاری میتوان به تغییر رنگ، شکل، اندازه و کیفیت پر و منقار اشاره کرد. این ویروس همچنین باعث تغییر شکل، ترک خوردن و ایجاد زخم روی منقار میشود.
این موارد در برخی پرندگان باعث میشود که در اثر از دست رفتن منقار، توانایی خوردن و آشامیدن را از دست بدهند. نکته ای که لازم به ذکر میباشد این است که این بیماری شامل تمام سنین به خصوص پرندگان بین 3 تا 12 ماه و همچنین پرندگان بالغ میشود.
در ادامه از شما همراهان گرامی دعوت میشود تا پایان مقاله ما را همراهی کنید، در این مقاله به معرفی بیماری ایدز پرندگان، علائم، راه های انتقال، تشخیص و درمان آن پرداخته خواهد شد.
همچنین پبشنهاد میکنیم با کلیک بر روی کمبود ویتامین آ در پرندگان از مقالات ارائه شده درباره این بیماری دیدن فرمایید.
علائم بیماری ایدز پرندگان چیست؟
به طور کلی بیماری ایدز پرندگان به سه شکل مزمن، حاد و فوق حاد تقسیم میشود که هر کدام از این موارد علائم مخصوص به خود را دارد، البته با توجه به مدت بیماری و شدت آن ممکن است در پرندگان مختلف متفاوت باشد. برخی از این علائم عبارتند از:
تغییر رنگ و پلاسیده شدن پرها:
یکی از علائم بیماری ایدز پرندگان این است که در اثر این ویروس، پرنده پرهایی متفاوت با پرهای خود تولید میکند یا پرهای جدیدی که برون میکند پلاسیده یا چین دار است که ممکن است این پرها به هم چسبیده یا باز باشد.
نازک شدن پرها:
نازک شدن پرها را میتوان یکی دیگر از علائم این بیماری خطرناک عنوان کرد به گونه ای که پرنده، پرها را به صورت ناقص یا نامنظم تولید کند یا کلا تولید نکند. پرهایی که تولید میشود بسیار سست و شکننده است و به راحتی شکسته میشود همچنین پرنده ممکن است پرهای خود را بکند و به خود آسیب وارد کند.
خونریزی پرها:
از علائم نادری که در اثر این بیماری وجود دارد خونریزی کردن پرها است، که در اثر این اتفاق پرها دچار خونریزی شدید میشوند، در نتیجه این خونریزی، پرنده دچار شوک شدید و کاهش فشار خون شود.
کاهش وزن:
در اثر این بیماری پرنده توانایی هضم و جذب غذا را از دست میدهد، غذا نمیخورد و دچار کاهش اشتهای شدید میشود که همین موضوع باعث کم شدن و از دست دادن وزن در پرندگان میشود.
استفراغ:
به دلیل اختلال در عملکرد معده و روده، پرنده ممکن است غذایی که خورده را بالا بیاورد و یا ترشحاتی از از دهان و چشم پرنده بیرون بیاید که میتواند بو یا طعمی نامطبوع داشته باشد.
درگیر شدن منقار:
این بیماری در پرندگان باعث میشود که سلول های تولید کننده پرندگان از کار بیفتد، که در نتیجه پرنده ممکن است منقار خود را به شکل بزرگ، کوچک، ترک دار تولید کند یا منقار خود زخمی کند و حتی بشکند.
تحلیل رفتن سیستم ایمنی:
از مخرب ترین اثرات بیماری ایدز پرندگان، تحلیل رفتن سیستم ایمنی پرنده میباشد.
در اثر این اتفاق بدن پرنده مقاومتی در برابر عفونت ها و بیماری ها نشان نمیدهد که همین موضوع باعث میشود پرنده دچار بیماری هایی نظیر: عفونت ویروسی، قارچی و باکتریایی وهمچنین دچار تومورها ، سرطان ها و یا حتی مرگ سلولی شود.
از موارد دیگری که در اثر تحلیل رفتن سیستم ایمنی میتواند اتفاق بیفتد ایجاد عفونت هایی در: معده، کبد، چشم، حلق، پوست و خون شود.
زمان پدیدار شدن بیماری ایدز پرندگان
نکته مشترکی که بین این بیماری و بیماری های دیگر وجود دارد، این است که مثل تمامی ویروس ها یک دوره نهان وجود دارد که در سنین مختلف میتواند متفاوت باشد. به عنوان مثال این بیماری در پرنده های جوان تا 20 روز بعد از مبتلا شدن، مشخص میشود و در پرنده های مسن تر در زمان طولانی تری پدیدار میشود.
البته لازم به ذکر است مبتلا شدن به این بیماری به سیستم ایمنی بدن پرنده، شرایط نگهداری و حجم ویروس بستگی دارد. نکته ای که لازم است مدنظر داشته باشید این است که در صورت بروز هر یک از این علائم، پرنده را از بقیه پرندگان جدا کنید.
راه های انتقال بیماری ایدز پرندگان چیست؟
بیماری ایدز پرندگان از نوع ویروس های مسری و قابل انتقال است، به طوری که تا مدت ها روی سطوح باقی میماند و به صورت مستقیم یا غیر مستقیم به پرندگان، منتقل میشود.
راه های انتقال این بیماری عبارتند از:
گرد و غبار:
یکی از راه های انتقال این ویروس به پرندگان از طریق گرد و غبار پرنده مبتلا میباشد، به طوری که اگر پرنده ای از قبل مبتلا بوده باشد، از طریق تنفس یا تماس به دیگر پرندگان منتقل کند، به عنوان مثال اگر پرنده ای که به این بیماری مبتلا نیست، با قفس پرنده مبتلا برخورد داشته باشد یا ظروف غذا و آب آن را گاز بگیرد، به راحتی این ویروس منتقل شده و پرنده را مبتلا به این بیماری میکند.
ترشحات پرنده مبتلا:
بیماری ایدز پرندگان در ترشحات دهان و بینی و همچنین در مجرای تناسلی و فضولات پرنده حضور دارد که در اثر تماس مستقیم یا غیر مستقیم به پرنده های دیگر منتقل میشود. به طوری که پرنده با لمس کردن ترشح پرنده مبتلا، به راحتی دچار این ویروس میشود.
بیماری زمینه ای:
یکی از شایع ترین دلایل مبتلا شدن پرنده به بیماری ایدز پرندگان، وجود این بیماری تخم پرنده است، به این صورت که اگر مادر به این بیماری مبتلا باشد به جنین پرنده در تخم منتقل میشود و همچنین اگر پرنده جوجه به این بیماری مبتلا باشد.
در اثر برخورد پرنده دیگری به تخم پرنده، به راحتی به آن منتقل میشود.
راه های تشخیص بیماری ایدز پرندگان چیست؟
راههای مختلفی برای تشخیص بیماری ایدز پرندگان وجود دارد یکی از این راهها وجود علائمی در رفتار و شرایط ظاهری پرنده وجود دارد یکی دیگر از این راهها که به صورت تخصصی توسط دکتر آزمایش انجام میشود، گرفتن آزمایش و نمونه برداری میباشد، که با نمونه برداری از خون، پر و منقار پرنده انجام میشود.
این آزمایش ها عبارتند از:
آزمایش PCR:
یکی از راههای دقیق و موثر برای تشخیص بیماری ایدز پرندگان گرفتن تست PCR میباشد. این آزمایش که از طریق خون، پر و منقار گرفته میشود میتواند بیماری ایدز پرندگان را حتی در مراحل اولیه و مقادیر کم تشخیص دهد.
این آزمایش با تکثیر DNA ویروس را از طریق خون پرنده شناسایی میکند.
آزمایش ELISA:
از آزمایشاتی که میتواند در تشخیص بیماری ایدز پرندگان تاثیر گذار باشد، آزمایش ELISA نام دارد.
روند تشخیص این آزمایش به گونه ایست که از طریق آنتی بادی هایی که به ویروس متصل میشود، به وسیله نمونه گیری از خون انجام میشود ولی ممکن است ویروس را فقط در مقادیر بالا تشخیص دهد.
آزمایش Histopathology:
تفاوتی که این آزمایش با دیگر آزمایش ها دارد این است که از طریق نمونه برداری از بافت های بدن پرنده با استفاده از میکروسکوپ انجام میشود و ویروس را فقط در مقادیر متوسط تشخیص میدهد.
راه های درمان بیماری ایدز پرندگان چیست؟
متاسفانه تا این لحظه راه حل مشخص و مطمئنی برای درمان این بیماری خطرناک وجود ندارد زیرا این ویروس با تحت تاثیر قرار دادن DNA پرنده، سیستم ایمنی پرنده را مختل میکند و پرنده تسلیم عفونت های ویروسی و قارچی میشود.
تنها راه حل موجود، پیشگیری از مبتلا شدن پرنده به این بیماری میباشد که عبارتند از:
مکمل های غذایی:
با رعایت کردن غذایی که به پرنده داده میشود اعم از استفاده از ویتامین ها، پروتئین ها و مواد مغذی در برنامه غذایی پرنده میتوان با تقویت کردن سیستم ایمنی بدن پرنده از ابتلا شدن به این بیماری جلوگیری کرد.
استفاده از آنتی بیوتیک ها و آنتی ویروس ها:
این درمان شامل استفاده از آنتی بیوتیک ها برای جلوگیری از عفونت های باکتریایی و هم چنین استفاده از آنتی ویروس ها جهت جلوگیری از تکثیر ویروس در بدن پرندگان استفاده میشود.
مراقبت های قبل از مبتلا شدن:
فراهم کردن بستر مطمئن اعم از تامین آب و غذا، گرما، رطوبت و ضد عفونی کردن محل زندگی پرنده، میتوان خطر احتمال به بیماری ایدز پرندگان را کمتر کرد.
راه های پیشگیری از این بیماری چیست؟
تا کنون که متوجه شدیم راه درمان قطعی برای بیماری ایدز پرندگان وجود ندارد، بهترین کار تا حد امکان پیشگیری کردن که از ابتلا شدن پرنده به این بیماری است. شما میتوانید با در نظر گرفتن موارد زیر احتمال خطر اتفاق افتادن این بیماری را تا حدی کم کنید.
- در صورتی که مورد مشکوکی را مشاهده که در اولین فرصت با پزشک معالج مطرح کنید و روند درمان آن را جدی بگیرید.
- پرنده تازه خریداری شده را تا مدتی قرنطینه کنید.
- بعد از گذشت 3 الی 4 هفته حتما از پرنده تست PCR بگیرید.
- پرنده های مسن را از دیگر پرنده ها جدا کنید.
- مواد خوراکی پرنده ها را از هم جدا کنید.
کدام گونه از پرندگان احتمال مبتلا شدن دارند؟
به طور کلی بیماری ایدز پرندگان در تمامی طوطی سانان قابل مشاهده است، به عنوان مثال عروس هلندی، مرغ عشق، کاسکو و کاکادو گونه ای از پرندگان هستند که احتمال ابتلا شدن این بیماری در آنها بسیار شایع میباشد.
نشانه های ایدز عروس هلندی و مرغ عشق:
- اسهال
- افسردگی
- کم اشتهایی
- شکستن منقار
- شکستن و ریختن پرها
نشانه های ایدز کاسکو و کاکادو:
همانطور که عنوان شد بیماری ایدز پرندگان ابتلا به وسیله کاکادو ها در استرالیا شیوع پیدا کرد و روی دیگر پرندگان تاثیر گذاشت.
- کاهش اشتها
- خونریزی پرها
- تغییر رنگ پرها
- سست شدن پرها
- عفونت کردن منقار
آیا بیماری ایدز پرندگان همان بیماری ایدز انسان است؟
سوالی که ممکن است بعد از شنیدن اسم این بیماری برای شما به وجود بیاید این است که آیا بیماری ایدز پرندگان یا PBFD همان بیماری ایدز انسان است؟
در رابطه با این سوال باید عنوان شود که این دو ویروس از دو خانواده مختلف بیماری است و ارتباطی با یکدیگر ندارند و اگر پرنده شما دچار این بیماری شد، با اینکه این بیماری میتواند تا مدتها روی سطوح باقی بماند اما جای نگرانی نیست زیرا این بیماری روی انسان ها تاثیر ندارد و خطری ایجاد نمیکند.
سخن پایانی
شما میتوانید در صورت بروز هر کدام از موارد مطرح شده، در اولین فرصت به دامپزشک مراجعه کنید.
نکته ای که بسیار حائز اهمیت میباشد این است که حتما راه های پیشگیری از این بیماری را جدی بگیرید و در صورت بروز هر کدام از علائم عنوان شده برای درمان آن پیگیر باشید، زیرا در صورت عدم اهمیت و سهل انگاری میتواند عواقب جبران ناپذیری برای پرنده دلبند شما داشته باشد.
با توجه به این که این بیماری راه درمان مشخصی ندارد و یکی از بدتری بیماری هایی است که پرندگان را درگیر میکند و موجب عذاب کشیدن پرنده میشود.
