اتساع غیر طبیعی معده به همراه پیچ خوردگی روده ( GDV )
مرور کلی
- این بیماری یکی از خطرناک ترین بیماری ها در سگ ها و گربه ها است که میزان مرگ و میری بیماری بین ۳۳-۱۰ درصد گزارش شده است.
- این بیماری با مرگ و میری بالایی در دام های کوچک همراه است که نیازمند درمان سریع است.
- اتساع غیر طبیعی معده تحت عنوان نفخ نیز شناخته می شود اما شایان ذکر است بین نفخ و بیماری GDV تفاوت وجود دارد. نفخ انباشتگی گاز ، غذا و یا مایعات در معده است که از طریق مری یا دوازدهه تخلیه نمی شود این در حالی است که در بیماری GDV چرخش معده اتفاق می افتد و جریان خون دیواره ی آن مسدود می شود.
- حتی در صورت بازگشت به حالت اولیه ، وقوع دوباره ی بیماری بالا است.
- جا به جایی قسمت جلویی پیلور از راست به چپ در بروز این بیماری نقش دارد.
- در این بیماری ابتدا اتساع معده اتفاق می افتد که به دنبال ان پیچ خوردگی روده نیز صورت می گیرد. به دلیل تجمع و انباشتگی گاز در معده ، بازگشت آن به حالت اولیه غیر ممکن است.
- اتساع معده در نتیجه انباشتگی غیر معمول گاز و مایعات پانکراس ، صفرا و ترشحات روده باریک اتفاق می افتد.
- اتساع معده معمولا خود محدود کننده است که از طریق استفراغ ، جذب و وارد شدن به روده کوچک کاهش پیدا می کند.
- از طریق تجمع و انباشتگی سریع گاز در معده تشخیص داده می شود.
- سن ( افزایش سن ) ، جنس ، وزن ، نژاد ، روش های خوراک دهی و فعالیت بدنی از فاکتور های موثر بر بیماری می باشند.
- در هر نژادی بروز پیدا می کند اما در نژاد های اصیل شایع تر است.
- این بیماری در هر نژادی اتفاق می افتد اما در نژاد های بزرگ و اصیل که قفسه سینه ی عمیق و باریکی دارند ، بیشتر مستعد آن هستند.
- این بیماری در هر سنی اتفاق می افتد اما سگ های پیر بیشتر مستعد آن هستند. به طور میانگین در سگ های ۸/۵ ساله دیده می شود.
- سگ های مسن و بزرگ جثه از جمله گریت دین ، ژرمن شپرد ، سگ پرنده یاب ایرلندی ، دوبرمن پینچر ، پودل و تازی بیشتر مستعد این بیماری هستند.
- این بیماری ممکن مستعد شدگی ژنتیکی داشته باشد اما عقیم بودن یا نبودن بر آن تاثیر ندارد.
- نر ها بیشتر مستعد این بیماری هستند اگرچه برخی از تحقیقات عدم ارتباط این بیماری را با جنسیت نشان داده اند.
- بین بیماری GDV و وضعیت آب و هوا ( رطوبت ، دما و وضعیت جوی ) ارتباط معنا داری وجود ندارد.
- مکانیسم فیزیکی این بیماری در سگ ها به خوبی درک شده است اما علت بیماری مشخص نیست.
- علت دقیق این بیماری نامشخص است اما بسیاری از فاکتور های مستعد کننده ی آن مورد بررسی قرار گرفته اند. کاهش تحرک معده ، بیماری های التهابی روده ، عملکرد ناقص دستگاه گوارش ، کاهش بیش از حد وزن ، خوردن یک وعده ی غذایی در روز و خوردن سریع غذا از فاکتور های مستعد کننده ی این بیماری هستند.
- پر خوری در توله های جوان ، وضعیت ضعیف بدنی ، خوردن وعده های بزرگ روزانه ، فعالیت بدنی بلافاصله پس از غذا خوردن و وجود اجسام خارجی از دیگر علل احتمالی این بیماری هستند.
- ارتفاع نیز در برخی تحقیقات به عنوان علت احتمالی این بیماری در نظر گرفته شده است.
- اگرچه برخی تحقیقات خوردن سریع غذا را عاملی موثر بر بروز این بیماری گزارش کردند ، تحقیقات دیگری که در این زمینه صورت گرفت نشان داد که بین سرعت غذا خوردن و بروز این بیماری ارتباط مهمی وجود ندارد.
- ارتباط مشخصی بین زمان غذا خوردن و بیماری GDV وجود ندارد.
- نئوپلازی معده ای ، گل خواری ، جراحی شکمی ، انسداد دوازدهه ، انسداد روده ، بیهوشی ، اختلال در عملکرد سیستم عصبی و ناهنجاری الکترولیت بدن از علل اصلی این بیماری به حساب می آیند. خوردن خوراک های خشک و در نتیجه مصرف مقادیر بالا بیماری را تشدید می کند.
- استرس و افزایش تحرک معده در نتیجه ی طحال برداری ممکن است از علل این بیماری باشد.
- بیماری GDV در خرس های قطبی ، گربه ها و خوک ها گزارش شده است.
- در هر گونه ای ممکن است اتفاق بیفتد اما در سگ ها بیشتر شایع است. در نژاد های کوچک سگ سانان و گربه ها به ندرت اتفاق می افتد.
- برخی از تحقیقات نشان داده اند که در این بیماری تجمع گاز در معده در نتیجه ی هوا بلعی اتفاق نمی افتد این در حالی است که دیگر تحقیقات نشان دادند که اتساع معده ای با بلع سریع غذا و در نتیجه ی آن بلع هوا مرتبط است.
- در نتیجه ی این بیماری فشار بر دیافراگم وارد می شود که به دنبال آن عملکرد تهویه ی شش ها دچار اختلال می شود بنابراین هایپوکسی اتفاق می افتد. علاوه براین بازگشت خون سیاهرگی دچار مشکل می شود و شوک هایپو ولمیک و مرگ اتفاق می افتد.
علائم بالینی و پاتولوژیکی
- علائم بالینی به شدت اتساع معده ای بستگی دارد.
- این بیماری در نهایت به مرگ منجر می شود.
- آریتمی قلبی ، تاکی کاردی سینوسی ، انقباض زودرس بطنی ، تاکی کاردی بطنی ، اختلالات تنفسی ، تنگی نفس ، ترشح بیش از حد بزاق ، درد شکمی ، تورم و برجستگی شکم ، استفراغ ، بی حالی ، تنفس کوتاه ، رنگ پریدگی لثه ، هیپوترمی ، عدم تمایل به نشستن ، احساس ناراحتی ، دراز کشیدن و تغییر زیاد وضعیت بدنی ، تنفس ضعیف ، ضربان سریع قلب ، تاکی پنه ، استفراغ ناموفق ( تلاش برای استفراغ و عدم استفراغ ) و شکم طبل مانند از علائم بالینی مشهود این بیماری می باشد.
- افزایش خون در عروق ناحیه ی شکمی ، شوک هایپو ولمیک ، افزایش فشار داخل شکمی ، کاهش برون ده قلب ، کم فشار خونی ، اسیدوز تنفسی ، ایسکمی میوکارد ، هایپوکسامی ، ایسکمی و نکروز دیواره ی معده ، رنگ پریدگی غشاء های مخاطی ، شوک کاردیوژنیک و بدنهشتی معده از علایم پاتولوژیکی مهم مرتبط با این بیماری می باشد.
- علایم این بیماری تنها با دستگاه گوارش مرتبط نیست زیرا در این بیماری بسیاری از دستگاه های دیگر از جمله سیستم عصبی و گردش خون درگیر می شود.
- اختلال الکترولیت ، اختلال اسید – باز و افزایش CRT ( مدت زمان پر شدن دوباره مویرگ ها ) از دیگر ناهنجاری های مرتبط با بیماری GDV است.
تشخیص
- تشخیص احتمالی بیماری با توجه به نوع نژاد ، تاریخچه و علائم بالینی صورت می گیرد.
- تجمع سریع و غیر نرمال گاز در معده ویژگی اصلی این بیماری است.
- تشخیص به کمک تصویر برداری تشخیصی از جمله رادیو گرافی.
- تشخیص به کمک الکتروکاردیوگرام
- تشخیص به کمک تست های آزمایشگاهی.
درمان
- درمان این بیماری باید به منظور کاهش فشار داخل معده ای انجام بگیرد.
- به منظور کاهش فشار داخل معده و برطرف کردن اتساع آن از لوله گذاری ، جراحی ، گاستروتومی موقتی یا کاتتر چرخ سان کمک می گیرند.
- جراحی به منظور کاهش فشار داخل معده و قرار دادن معده در جایگاه اصلی انجام می گیرد.
- در صورتی که لوله گذاری معده ای به آسانی انجام بگیرد ، باید معده به کمک آب گرم شست و شو شود.
- گاستروتومی یک راه درمانی سریع و موثر برای کاهش سریع اتساع معده به شمار می رود.
- برطرف کردن پیچ خوردگی نیازمند عمل جراحی است. میزان مرگ و میری پس از جراحی ۶ درصد است.
- مایع درمانی.
- اگر همزمان با اتساع معده ای ، پیچ خوردگی روده نیز وجود داشته باشد باید به منظور وقوع دوباره بیماری ، گاستروپکسی انجام بگیرد. در این روش معده به دیواره ی قفسه ی سینه متصل می شود تا از تحرک و جا به جایی آن پیشگیری شود. این روش در تمامی بیماران مبتلا می تواند انجام بگیرد. در صورت عدم گاستروپکسی ، احتمال وقوع مجدد بیماری ۷۰ درصد و احتمال مرگ به ۸۰ درصد می رسد.
- گاستروپکسی اصلی ترین گزینه ی درمانی می باشد که از وقوع دوباره ی بیماری پیشگیری می کند.
- دارو درمانی به کمک دارو های ضد آریتمی ، آنتی بیوتیک ها از جمله کلرامفنیکل.
- لاپاراتومی و تزریق درون سیاهرگی سدیم بیکربنات برای مقابله با اسیدوز از دیگر گزینه های درمانی است.
- درمان حمایتی به کمک اکسیژن درمانی.