معرفی کامل و جامع توکسوپلاسموز در حیوانات خانگی :
توکسوپلاسموز یکی از مهمترین بیماری های انگلی در حیوانات و انسان ها به شمار می رود که در این مقاله به معرفی کلی آن، علایم بالینی، روش های تشخیصی و درمان آن می پرردازیم، پس تا آخر مقاله با ما همراه باشید :
توکسوپلاسموز یکی از بیماری عفونی شایع در حیوانات خانگی بوده که توسط یک انگل تک یاخته ای زئونوز تحت عنوان توکسوپلاسما گوندی ایجاد شده و دارای گسترش جهانی می باشد. گربه سانان (هم گربه های وحشی و هم اهلی) میزبان نهایی این انگل هستند، به عبارتی دیگر با اینکه سایر گونه ها می توانند به این بیماری مبتلا شوند، اما گربه ها تنها حیواناتی هستند که اووسیت های عفونی را از طریق مدفوع خود دفع می کنند. گربه ها به ندرت علایم بالینی ناشی از این بیماری را بروز می دهند، با این حال حامل های مهمی برای این بیماری به شمار می روند. این بیماری بین حیوانات و انسان ها مشترک است که در زنان باردار و افراد دارای ضعف شدید ایمنی می تواند خطرناک واقع شود. آلودگی به توکسوپلاسما گوندی در طول دوره ی بارداری به نقص های مادر زادی در نوزادان منجر می شود. انتقال توکسوپلاسما گوندی از طریق خوردن کیست های موجود در گوشت و محصولات لبنی، اووسیست های دفع شده از مدفوع گربه یا انتقال جفتی از مادر به جنین صورت می گیرد. گربه ها از طریق مصرف گوشت خام (معمولا بافت های پرنده ها یا جوندگان) به این بیماری مبتلا می شوند و پس از 10-3 روز، اووسیست ها را از طریق مدفوع دفع می کنند. اووسیست ها دو روز بعد از اینکه وارد محیط شدند، عفونی شده و برای چندین ماه تا یک سال در محیط زنده می مانند. در برخی از گربه ها، توکسوپلاسما گوندی از طریق دیواره ی روده جابجا شده و به دیگر بافت های بدن راه پیدا می کند که در نهایت به ایجاد کیست های بافتی و آسیب بافتی منجر می شود.
علایم بالینی توکسوپلاسموز در حیوانات خانگی :
- توکسوپلاسموز در گربه ها به ندرت به بیماری بالینی منجر می شود. علایم بالینی در گربه های دارای ضعف سیستم ایمنی بروز پیدا می کند که عبارتند از کاهش اشتها، ضعف، بی حالی، تب، اسهال، تنگی نفس، سرفه، زردی، تشنج و احتمالا مرگ.
- علایم بالینی در انسان های آلوده به توکسوپلاسما گوندی عبارتند از کوری، ناشنوایی و اختلالات دستگاه عصبی مرکزی. البته ممکن است که نقص های مادر زادی هنگام تولد رخ ندهد و بعد از هفته ها، ماه ها و یا سال ها بروز پیدا کنند.
تشخیص توکسوپلاسموز در حیوانات خانگی :
- علایم بالینی توکسوپلاسموز عمومی هستند و نمی تواند در تشخیص قطعی بیماری مورد استفاده قرار بگیرد.
- تست تیتر آنتی بادی توکسوپلاسما گوندی در آزمایشگاه های مرجع پزشکی و دامپزشکی موجود است. خانم های باردار می توانند با مراجعه به آن جا، از وضعیت سلامتی گربه شان اطمینان حاصل کنند. گربه های با آنتی بادی مثبت و بدون وجود عفونت فعلی، احتمالا در خطر انتقال بیماری نیستند، اما از تماس با گربه های منفی باید پرهیز کرد. نتیجه ی آنتی بادی مثبت بدون عفونت فعلی به این معناست که گربه در گذشته دچار عفونت بوده، ولی امروزه ناقل بیماری نیست و خانم ها نیز در خطر انتقال بیماری به جنین خود نیستند.
- با مشاهده تغییرات هیستوپاتولوژیکی بافت های جمع آوری شده پس از مرگ و نیز مشاهده ی مرحله ی تاکی زوئیت انگل در بافت ها می توان به تشخیص قطعی بیماری دست پیدا کرد.
- مدفوع گربه ها به منظور جست و جوی اوسیست ها می تواند مورد بررسی قرار بگیرد، البته نمی تواند به تشخیص قطعی این بیماری منجر شود، زیرا اووسیست های انگل توکسوپلاسما گوندی ظاهری شبیه بقیه ی انگل ها دارند.
درمان توکسوپلاسموز در حیوانات خانگی :
- درمان در گربه ها به ندرت لازم می شود. اگر لازم شد ترکیبی از آنتی بیوتیک ها و داروهای ضد انگل استفاده می شود.
- انسان ها برای دریافت توصیه های درمانی و گزینه های حمایتی باید با پزشک خود مشورت کنند.
- گربه ها فقط در اولین مواجهه خود با بیماری، اووسیست ها را پخش می کنند و در مواجهه ی بعدی تهدیدی ایجاد نمی کنند، پس لازم است که گربه ها را یک بار در زندگی و به مدت دو روز عفونی کنید.
- احتمال ابتلا به این بیماری در گربه هایی که همیشه در داخل خانه هستند، بسیار کم است، چون طعمه های ناقل بیماری را شکار نمی کنند.
- تنها ترشحاتی از گربه ها که آلوده می باشد، مدفوع آن ها است. خانم های باردار در صورت تماس تصادفی با گربه ها مبتلا نمی شوند، بلکه تماس با مدفوع باعث انتقال بیماری می شود.
- خانم های باردار یا دارای ضعف سیستم ایمنی باید از تمیز کردن جعبه ی خاک گربه یا تماس با مدفوع گربه خودداری کنند، در غیر اینصورت باید از دستکش استفاده شود. جعبه ی خاک گربه باید به صورت روزانه تمیز شود. این جعبه باید با استفاده از وایتکس و یا آب جوش تمیز و ضدعفونی شود، همچنین دست ها را باید بلافاصله بعد از خارج کردن دستکش ها به خوبی بشویید.
- در آمریکای شمالی، مردم بیشتر به علت مصرف گوشت خام، نوشیدن یا خوردن محصولات لبنی غبر پاستوریزه یا خوردن سبزیجات خام و کثیف در خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند و انتقال مستقیم عفونت از گربه ها به انسان کمتر است.
- سایر راه های پیشگیری برای محافظت از انسان ها عبارتند از دور نگه داشتن گربه ها از باغچه و جعبه ی شن کودکان، پوشیدن دستکش هنگام باغبانی و نگه داشتن گربه ها در داخل خانه و دور از طعمه های خارجی.